1. MEERTRAINERSNAAR DESPORT
Veel Vlaamse sportclubs kampen met een trainerstekort
De Vlaamse sportsector blijft groeien, en ook het aantal gediplomeerde trainers gaat in stijgende lijn. Toch kampten in 2022 heel wat Vlaamse sportclubs met een trainerstekort. De nood om de precieze oorzaken voor de trainersproblematiek in de Vlaamse sportclubs aan te wijzen en er dan de juiste oplossingen voor te vinden, is groot.
In 2022 werden er op verschillende vlakken stappen gezet om de situatie zo snel mogelijk te verbeteren. We organiseerden een sectoroverleg over het thema, lanceerden een projectoproep, en de minister van Sport kondigde extra investeringen aan. Daarnaast werden sportkaderopleidingen een nieuwe beleidsfocus in het gewijzigde decreet dat de erkenning en subsidiëring van de georganiseerde sportsector regelt. 2022 was ook het jaar van de tiende editie van de Dag van de Trainer, van een tweede digitale VTS Plus-bijscholingsmarathon, en van de uitwerking van een vernieuwd VTS-opleidingsmodel.
LEES VERDER
Sectoroverleg en projectoproep
100 sportprofessionals kwamen samen op sectoroverleg
De impact van het trainerstekort in de Vlaamse sportclubs is niet te onderschatten. Sportclubs kunnen dat op korte termijn vaak nog opvangen, maar op lange termijn leidt het onvermijdelijk tot een hogere drop-out (afhaken) bij sporters en de overgebleven trainers bij de sportclubs, en uiteindelijk tot kwaliteitsverlies van de sportsector in het algemeen.
We lossen dit niet alleen op door de instroom van nieuwe trainers te verhogen; we moeten er werk van maken de actieve trainers niet te verliezen, het trainerskorps te professionaliseren, en de grote verschillen weg te werken tussen sportclubs, sportfederaties en gemeenten onderling. Uit recente cijfers (2021) blijkt dat:
- er gemiddeld 1 trainer per 20 sporters actief is en dat deze indicator niet evolueert;
- er jaarlijks 21% van de trainers afhaakt, en zelfs 26% van de trainers jonger dan 30 jaar (voor gekwalificeerde trainers ligt dit percentage een pak lager);
- 32% van de recent opgeleide VTS-trainers niet aan de slag gaat als trainer in het jaar na voltooien van de VTS-opleiding, met grote verschillen tussen sportfederaties. Er is dus nog heel wat onontgonnen potentieel.
Om de precieze oorzaken voor de trainersproblematiek in de Vlaamse sportclubs in kaart te brengen en aan te pakken, brachten we op 9 december 2022 meer dan 100 sportprofessionals samen voor een sectoroverleg. Op die dag lanceerden we ook een projectoproep waarmee we de beste ideeën om trainers aan te trekken en te houden kunnen omzetten in concrete initiatieven.
VTS Plus Bijscholingsmarathon
VTS Plus Bijscholingsmarathon
De Vlaamse Trainersschool organiseerde tussen 7 en 31 maart 2022 voor de tweede keer een digitale bijscholingsmarathon met meer dan 80 bijscholingen voor trainers.
In vier weken bood VTS meer dan 30 sportspecifieke én meer dan 50 sporttakoverschrijdende thema’s aan via webinars. De klemtoon in deze editie lag op het mentaal welzijn van sporters.
Vernieuwd VTS-opleidingsmodel
Vernieuwd VTS-opleidingsmodel
In 2022 werkte de Vlaamse Trainersschool een vernieuwd opleidingsmodel uit dat de ambitie heeft om:
- VTS-trainersopleidingen af te stemmen op internationale kwaliteitsstandaarden
- nog beter de vereiste competenties aan trainers binnen hun opleidingstraject mee te geven
- meer trainers een VTS-kwalificatie te laten behalen
- trainers te motiveren door te stromen naar vervolgopleidingen en aan te zetten tot levenslang leren
- het kwaliteitsniveau van begeleiding binnen de Vlaamse sportsector te verhogen
In het vroegere VTS-opleidingsmodel diende elke trainer te starten met de Initiatoropleiding, die zich situeerde binnen een uitgesproken participatiecontext met als hoofddoel sporters te initiëren in sport en hen via sport positieve ervaringen bij te brengen. Plezier en (levenslange) sportdeelname staan daarbij centraal, terwijl prestatie- en competitie-elementen globaal minder worden benadrukt. Daarna kon je als trainer stapsgewijs doorstromen naar opleidingsniveaus die zich steeds meer richting de prestatiesport profileerden (bv. Trainer B en Trainer A).
Het vernieuwde VTS-opleidingsmodel voorziet in rechtstreekse instroom- en doorstroommogelijkheden voor trainers in diverse contexten (multisportcontext, participatiesport, prestatiesport). Zo kan je als trainer van bij de aanvang van jouw opleidingstraject een keuze maken voor een opleidingstraject dat het best bij jouw behoeften past en ook toelaat om vervolgopleidingen binnen de eigen context te selecteren in functie van je verdere ontwikkeling als trainer. Elke sporttak heeft wel de vrijheid om zelf een gerichte keuze te maken welke opleidingsniveaus worden aangeboden in functie van de behoeften op het terrein.
Welk traject je ook kiest, de belangrijke pedagogisch-didactische basisvaardigheden waarover elke (gekwalificeerde) trainer dient te beschikken, kan je alvast meekrijgen via de laagdrempelige en praktijkgerichte Start 2 Coach-module. Deze basisopleiding over verantwoordelijk training geven stelde de Vlaamse Trainersschool in 2022 ook beschikbaar voor iedereen die in het verleden een opleiding Initiator afrondde. Zo kan je de permanente onlinebijscholing ‘Opfrissing basisprincipes rond verantwoord training geven’ doorlopen waar en wanneer je wil, en blijven trainers op een interactieve manier op de hoogte van de nieuwste inzichten over het trainerschap.
Extra investeringen in trainers
Jaarlijks €3 miljoen extra voor trainers
Een dag na het sectoroverleg kondigde Vlaams minister van Sport Ben Weyts een grootscheeps investeringsprogramma van jaarlijks bijna € 3 miljoen aan om trainers, sportlesgevers en coaches op te leiden.
Zo kunnen er vanaf 2023 elk jaar duizend trainers extra opgeleid worden. De opleidingen worden veel flexibeler, digitaler en beter afgestemd op de noden van de verschillende soorten trainers. De sportfederaties krijgen door dit extra budget ook meer ondersteuning voor de professionalisering van hun trainersbeleid.
Dag van de Trainer
Dag van de Trainer
Op zaterdag 10 december 2022 organiseerde de Vlaamse Trainersschool voor de tiende maal de Dag van de Trainer. Het grootste eendaagse bijscholingscongres in Vlaanderen streek na een corona-editie (2020) opnieuw neer in en rond de Topsporthal Vlaanderen in Gent, en bevatte daarnaast ook een digitaal luik. Het centraal thema was ‘Trainers doen groeien’.
Op de Dag van de Trainer kon je een boeiende mix van sporttakspecifieke en -overschrijdende workshops volgen en kennismaken met heel wat sportorganisaties in het Trainerslabo. Het is ook een dag waarop we trainers bedanken voor hun dagelijkse inzet. Meer dan 1200 deelnemers zakten af naar Gent, terwijl een 300-tal deelnemers digitaal aansloten bij een van de online webinars, een hybride formule die gesmaakt werd.
Enkele interessante cijfers: het aandeel vrouwen onder de deelnemers was nooit groter (37,6%), en de gemiddelde leeftijd van de deelnemers nooit lager (37,7 jaar). En wist je dat zeven trainers erbij waren op álle tien edities van de Dag van de Trainer?
Wijzigingen in het decreet op de georganiseerde sportsector
Wijzigingen in het decreet op de georganiseerde sportsector
Na een intense evaluatieperiode door en in overleg van Sport Vlaanderen met verschillende actoren in het sportlandschap, keurde het Vlaams Parlement het decreet tot wijziging van het decreet van 10 juni 2016 houdende de erkenning en subsidiëring van de georganiseerde sportsector goed.
De speerpunten van het nieuwe decreet zijn een betere rolverdeling tussen multisport- en unisportfederaties, met nu ook aandacht voor de niet- en andersgeorganiseerde sporter, multisport en de ondersteuning van een bredere waaier aan sporten. Ook nieuw zijn onder andere de projectsubsidies voor projecten die focussen op sportkaderopleidingen. De doelstelling daarvan is om de kwaliteit, instroom, doorstroom en valorisatie op het vlak van sportkaderopleidingen en sportgekwalificeerden te optimaliseren. Meer trainers beter opleiden en inzetten in onze sportclubs dus.
Met deze hervorming willen we de sportfederaties en hun sportclubs nog beter ondersteunen met de veranderende eisen binnen het sportlandschap, zowel op het vlak van kansengroepen, van een kwalitatief en laagdrempelig sport- en beweegaanbod, als sportbeleving. De verschillende infosessies en webinars die we organiseerden ter ondersteuning van deze wijzigingen zijn beschikbaar op onze website. We maakten ook een kort filmpje over de krachtlijnen van het vernieuwde decreet.